جواب درس ششم علوم هفتم؛ صفحه ۴۹ تا ۵۵ | فصل ۶: سفر آب روی زمین

در گروه خود درباره اینکه چرا مقدار بارندگی در شهرهای کشورمان با هم فرق دارد، گفت‌وگو کنید
جواب: زیرا ارتفاع آن ها از سطح دریا با هم متفاوت است و به دوری و نزدیکی آنها از دریا هم بستگی دارد.

۱- دو بشر (یا لیوان) را بردارید. یک سوم حجم یکی از آنها را با آب‌گرم پرکنید و ظرف دیگر را خالی بگذارید.
۲- دهانه هر دو ظرف را با پوشش نایلونی ببندید و روی پوشش نایلونی قطعه‌های یخ بریزید؛ سپس مشاهدات خود را یادداشت کنید.
۳- در کدام ظرف باران تشکیل می‌شود؟ در کدام لیوان ابر و باران تشکیل می‌شود؟ علت آن را توضیح دهید.
جواب: ظرف اول (آب گرم) به دلیل اینکه سه شرط تشکیل باران را دارد. یعنی تبخیر و سطح جامد و سرد (پوشش نایلونی با قطعات یخ) پس ابر تشکیل می‌شود.

در کدام لیوان ابر و باران تشکیل می‌شود؟ علت آن را توضیح دهید.
جواب: در ظرف خالی ابر و باران به وجود می‌آید. بخار آب درون ظرف به تبدیل به قطرات آب می‌پردازد، اما این قطرات بسیار کوچک هستند و به پایین نمی‌افتند. تعداد کمی از این قطرات به هم متصل می‌شوند و باران می‌سازند، در حالی که بقیه قطرات در فضای بالای ظرف به ابر تبدیل می‌شوند. به این ترتیب، ابر و باران در ظرف خالی شکل می‌گیرند.

در یک روز بارانی با استفاده از یک ظرف و خط‌‌کش میزان بارندگی را در محل زندگی خود اندازه‌گیری کنید. اگر این آزمایش را با چند ظرف مختلف انجام دهید، چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
راهنمایی: در صورت نبود بارندگی از آب‌پاش استفاده کنید. توجه کنید که دهانه آب‌پاش از دهانه ظرف‌ها بزرگ‌تر باشد.
جواب: اگر نوع ظرف ها مختلف باشد مقدار بدست آمده یکسان نیست بنا براین باید از ظروف استاندارد استفاده کرد.

در یک فعّالیت گروهی درباره بارور کردن ابرها و تشکیل باران مصنوعی تحقیق، و نتیجه را به کلاس گزارش کنید.
جواب: بارور کردن ابرها یا ابرآمایی (به انگلیسی: Cloud seeding) فرآیندی است که در آن مواد شیمیایی یا فیزیکی به ابرها اضافه می‌شود تا باران را افزایش دهد. این فرآیند برای افزایش بارش در مناطق خشک و جلوگیری از سیلاب در مناطق پربارش استفاده می‌شود.

تاریخچه: اولین بارور کردن ابرها در سال ۱۹۴۶ توسط وینسنت جولیان، فیزیکدان آمریکایی، انجام شد. وی از یدید نقره برای بارور کردن ابرهای کومولوس استفاده کرد و مشاهده کرد که این کار باعث افزایش بارش می‌شود.

روش‌های بارور کردن ابرها:
۱. بارور کردن شیمیایی: در این روش، مواد شیمیایی مانند یدید نقره، یدید سدیم، یخ خشک و نمک به ابرها اضافه می‌شود تا قطرات آب در ابرها به هم بچسبند و باران تشکیل شود.
۲. بارور کردن فیزیکی: در این روش، ذرات ریز نمک یا شن به ابرها اضافه می‌شود تا تراکم قطرات افزایش یابد و به باران تبدیل شود.

مزایا: افزایش بارش در مناطق خشک – جلوگیری از سیلاب – بهبود کیفیت هوا
معایب: هزینه بالا – احتمال آسیب به محیط زیست – احتمال تغییر الگوهای آب و هوایی

روش آزمایش:
۱- در یک ظرف شیشه‌ای مقداری ماسه (حدود ۷۰ درصد) و خاک رس (حدود ۳۰ درصد) را با هم مخلوط کنید و سطح آن را به صورت شیب‌دار و متراکم درآورید.
۲- یک لیوان آب را از قسمت بالای سطح شیب‌دار خالی کنید.
۳- حرکت آب را با دقت مشاهده کنید و مسیر جریان آن را رسم کنید.
نتیجه: ذرات ماسه درشت و ذرات خاک رس ریز هستند. آب از لابه‌لای ذرات درشت راحت‌تر عبور می‌کند ولی در خاک رس مسیر پرپیچ‌وخم‌تری دارد.

در بخشی از حیاط مدرسه که شیب‌دار است، با آب‌پاش، پارچ یا… مقداری آب در چند نقطه نزدیک به هم در سطح زمین بریزید؛ سپس مسیر حرکت آب را رسم کنید. رسم خود را با شکل زیر مقایسه کنید.
جواب: آب در جهت شیب زمین حرکت می کند.

نام چند حوضه آبریز استان خود یا استان‌های مجاور را ذکر کنید.
جواب: حوضه ی آبریز دز که از رودخانه های سزار ، تیره ، رودخانه بختیاری ، سرخاب ، کشور ، سبز ، چم چیست ، اسک ، رودخانه الیگودرز

با مراجعه به منابع معتبر علمی درباره اثر عواملِ دیگر بر شکل مسیر رود (مستقیم یا مارپیچی) اطلاعاتی جمع‌آوری و به کلاس گزارش کنید.
اثر عواملِ دیگر بر شکل مسیر رود: سرعت حرکت آب ، ارتفاع از سطح دریا ، جنس زمین

به نظر شما مهم‌ترین منابع آلوده کننده رودخانه ها کدام‌اند؟
جواب: فاضلاب ها ی شهری ، صنعتی و کشاورزی

آلودگی رودخانه‌ها چه مشکلاتی را ایجاد می‌کنند؟
جواب: مرگ آبزیان ، شیوع بیماری ها

با جست‌وجو در اینترنت یا منابع معتبر جدول زیر را تکمیل کنید.

درباره منابع آلوده کننده دریاها و دریاچه‌ها و تأثیر آنها بر محیط زیست در کلاس گفت‌وگو کنید.
جواب: انواع اصلی آلاینده‌های آب، آلاینده‌های شیمیایی، بیولوژیکی و مواد فیزیکی هستند که از لحاظ نوع آلاینده به ۸ دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از: مواد نفتی، آفت کش‌ها و علف‌کش‌ها، فلزات سنگین، زباله‌های خطرناک، مواد آلی زائد، رسوبات، میکرو ارگانیسم‌های مضر و آلودگی گرمایی.

چگونه رزمندگان به منظور عبور از عرض رودخانه اروند از پدیده جزر و مد استفاده می‌کردند؟
جواب: رزمندگان اسلام با محاسبات دقیق خود روی مقدار و ساعات جزر و مد اروند رود تحقیق کردند و تصمیم گرفتند زمانی که جذر و مد به حد اکثر اندازه خود می رسد، عملیاتی نفوذی را شروع کنند تا احتمال دیده شدن غواصان خط شکن توسط دشمن کم تر بشود.